Αύγουστος του 1821.
Μήνες μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, ο Ευγένιος (ο νεος Πατριάρχης) γραφει τα εξής ,απευθυνόμενος στους "Ρωμαιους"λαϊκούς και κληρικούς:
"Οσοι αυθαδως ετολμησατε να εξοπλισθητε κατα της κοινης ημων τροφου και
ευεργετιδος κραταιας βασιλειας, να καταθεσητε αμεσως τα οπλα και να αναλαβητε το
αρχαιον σχημα της εντελους και ειλικρινους υποταγης και ευπειθειας σας προς αυτην,
και να αποπτυσετε το σατανικον και ματαιον της ανταρσιας φρονημα, οι δε λοιποι
παντες να μενητε εδραιοι και αμετακινητοι εις το πιστον του ραγιαλικιου........
υπο την αμφιλαφη σκιαν του βασιλειου κρατους.."
Τον Ιανουάριο του 1822 πιστός στο πατριωτικό του έργο ο Ευγένιος γράφει προς τους κατοίκους της Κρήτης αυτήν τη φορά. (αργότερα η εγκύκλιος στάλθηκε και στην Πελοπόννησο και τα νησιά του Αιγαίου)
"Οι ανα πασαν την νησον Κρητην και τας υποκειμενας αυτη Επισκοπας οικουντες Ρωμαιοι.....
...οσοι αδιαφορουντες εις τας εκκλησιαστικας ημων παραινεσεις και πατρικας συμβουλας και επιμενοντες εις τα θεοστυγη αυτου του Χριστιανικου χαρακτηρος αλλοτρια εκεινα κινηματα, η ανομια αυτων επι τον τραχηλον αυτων και κριμα ληψονται εαυτοις και κατακριμα, καθοτι αφευκτος η κατ' αυτων δικαιως επαπειλουμενη πανωλεθρια και ουκ εσται αυτοις ιλασμος η σωτηρια, μητε σωματικη μητε ψηχικη, αλλα κακοι κακως οιμωξουσι και καταστραφησονται εκ μιας.....
....Σεις , φευ, καταπατησαντες και Θεια και ανθρωπινα δικαιωματα, αθετησαντες και ευαγγελικους νομους και κανονας αποστολικους, νοσησαντες μιαν απαραδειγματιστον
αχαριστιαν, ομοιαν με εκεινην του προδοτου Ιουδα, ετολμησατε να λαβητε οπλα εις τας χειρας και να υψωσετε αποστασιας σημαιαν.....
....εις μεν την εκκλησιαν του Θεου και εις ολο το ησυχον γενος επροξενησατε μελαγχολιαν
και λυπην ανεικαστον."
Ο Γρηγοριος Ε' εγραφε για ποταμους δακρυων που του προκαλουσε το γεγονος οτι "αναγκαζοταν" να τους αφορισει.
Εδω σε αυτην την επιστολη, βλεπουμε τι "πονο ψυχης"προκαλει στον Ευγενιο "το βδελυρο αυτο κινημα", εναντιον "της κραταιας ημων τροφου".
Ησυχους ραγιαδες θελει λοιπον ο Ευγενιος τους"Ρωμαιους"και το γιατι δεν χρειαζεται να το συμπερανουμε εμεις, το λεει ξεκαθαρα ο ιδιος.
Αν βεβαια αυτα που λεει στην πιο πανω εγκυκλιο του, δεν ειναι για καποιους αρκετα, ας δουμε τι γραφει και στην επιστολη του προς τους Πελοποννησιους και τους νησιωτες:
"Οθεν χριστιανοι αδελφοι, τεκνα της Ανατολικης ημων εκκλησιας.....
...οσοι ενι λογω, ειτε παραλογιζομενοι οικοθεν ειτε απατωμενοι αλλοθεν, εφθασατε να νοσησετε την κατηραμενην ταυτην νοσον και να λαβητε τα οπλα εις χειρας με αποστατικα φρονηματα, ακουσατε της πατρικης μας φωνης, ητις πηγαζει απο πονον εγκαρδιον, ελθετε εις εαυτους, αποπτυσατε το σατανικον αυτο φρονημα της ανοητου αποστασιας, ριψατε τα οπλα τα αιτια της κοινης σας καταστροφης, αναλαβατε τον προγονικον ρεγιαδικον χαρακτηρα, φιλιωθητε με τον θεον, δια να εχητε και την ευνοιαν της υπο θεου τεταγμενης κραταιας και αηττητου βασιλειας...."
Να "αναλαβουν τον ρεγιαδικον προγονικον χαρακτηρα"καλει λοιπον ο Ευγενιος τον λαο, εν ετει 1822. Δυο χρονια σχεδον μετα την κυρηξη της επαναστασης και τον κατα τα αλλα "αναγκαστικο" και "παραπλανητικο" αφορισμο της απο τον Γρηγοριο τον Ε'.
"Ριψατε τα οπλα, τα αιτια της κοινης σας καταστροφης..."γραφει οΕυγενιος , αφηνοντας την εκκλησια απ' εξω ,αφου παραμενει πιστη στο ρολο της και στον Σουλτανο, και ταυτοχρονα στα διδαγματα του αποστολου των εθνων Σαουλ.
συνεχιζεται
(με την απαντηση των Κρητικων στον Ευγενιο..και αλλα.....)
ο Χατζημιχαλης Νταλιανης.Απο τις μορφες του Κρητικου αγωνα.
