 |
| Ο Θ. Κολωκοτρωνης. (πορτραιτο απο"φυσικου"του συν/χη Voutier) |
Το τελος του 1820 το αισθημα οτι επεκοιτο μεγαλη κοινονικη αναταραχη εγινε κοινο αναμεσα στο μουσουλμανικο και χριστιανικο πληθησμο του Μορια [Finley].
΄'Το πραγμα τελος παντων κατηντησεν εις τοσον βαθμον ενθουσιασμου και συγχυσεως, ωστε και μυριας γλλωσσας Δημοσθενικας αν ειχε τις να τας μεταχειρισθη δια να καθησηχασει την ορμη των Ελληνων ,ου μονον εκοπιαζε ματαιως αλλ΄εκινδινευεν ακομη και η ζωη του επειδη τον ενομιζαν ως Τουρκολατρην,και μαλιστα πολυ περισσοτερον υπεκειντο εις τον κινδυνον οι αρχιερεις και οι δημογεροντες ως συνεχη σχεσιν εχοντες μετα των Τουρκων,αντιπρωσοποι οντες των επαρχιων''.
Ειναι τα γραφομενα του Χριστ.Περαιβου στα απομνημονευματα του σχετικα με τις συνθηκες που επικρατουσαν πριν ξεσπασει η επανασταση.
Συμφωνα με τον Finley και αλλους ιστορικους συγχρονους των γεγονοτων οι Οθωμανοι γνωριζαν τον'' μυστικο σκοπο ''της φιλικης εταιριας.Τον γνωριζαν βεβαια και τα μελη της και οι κατωτερες ταξεις του λαου,παρα τις αντιθετες διαταγες της ηγεσιας και κοντρα στη θεληση της. Οι οθωμανοι αρκουνται στην ομηρια των προεστων και των δεσποταδων που καλουνται και προσερχονται στην Τριπολιτσα, πιστευοντας οτι αυτο το μετρο θα ηταν αρκετο για να κατευνασει τα ηδη οξυμενα πνευματα.Σε λιγο η κατασταση θα ειναι εκτος ελεγχου και η δυναμη της επαναστασης θα ξαφνιασει δυσαρεστα ,τοσο τους Οθωμανους ,οσο και τις ηγετικες ομαδες των χριστιανων που δεν εβλεπαν με καλο ματι την επανασταση.
Ο προξενος της Ολανδιας στην Αθηνα Domenigo Origone γραφει στο ημερολογιο του.''Λενε πως αυτη η επανασταση ξεσπασε πριν απο την ωρα που ειχαν καθορισει οι αργηγοι της,αλλα ο καρπος ,πολυ ωριμος, επεσε με το το πρωτο ταρακουνημα ,μ΄ολο που αυτο το τρανταγμα δεν εγινε απο τους ηγετες ,αλλα ηταν αποτελεσμα των μετρων του σουλτανου''.
Ο γραμματεας του Κολοκοτρωνη Οικονομου γραφει ''Ενταυθα δε εν Πελοπονησω, συνεπιπτε πριν και τοτε να τωλμηθωσι πραξεις τινες αλλεπαληλοι. Τινες μεν εξ υποβολης υπογειου, τινες δε και απλως τυχαιαι και τινες καν τε ατακτοι αλλ' εκ του πνευματος της επαναστασεως, της αναρχιας και της ανηπομονησιας προερχομενοι''.
Ο Οικονομου περιγραφει την κατασταση που επικρατουσε στον Μορια απο τις σποραδικες επιθεσεις ομαδων κλεφτων η και μεμονομενων ατομων [Σολιοτης, Χοντρογιαναιοι κ.α.] εναντιων Οθωμανων αξιοματουχων[σπαχηδες και φοροεισπρακτορες] σε ολο το Μορια.
Τα επεισοδεια αυτα θα οδηγησουν τελικα στην επιθεση του Οθωμανικου στρατου στις χριστιανικες συνοικειες της Πατρας την 21-23 Μαρτιου του 21. Τα γεγονοτα αυτα ηταν η σπιθα για το ξεσπασμα της επαναστασης.
''Οταν ευλεκτος υλη συσωρευθει, σπινθηρ αρκει να πεσει και την αναπτει.Τοιουτον τι συνεβη εν Πελοπονησω παρα την θελησιν και την αποφαση ολων''.Αυτα θα γραψει ο συγχρονος της επαναστασης ιστορικος Σπυριδων Τρικουπης. Πρεπει εδω να προσεξουμε το συμπερασμα του Τρικουπη.''παρα την θελησιν και την αποφασιν ολων''.Ειναι ξεκαθαρο σε ποιους αναφερεται ο Τρικουπης.Μιλα για τους προυχοντες, τους προεστους και τον υψηλοβαθμο κληρο.
Συμφωνα με τον Πουκεβιλ, τον Γαλλο προξενο στην Πατρα, η πολιορκια της πολης εγινε σε ανταποδωση της επιθεσης του Οθωμανικου στρατου, οχι απο οργανομενους επαναστατες, αλλα απο Επτανησιους προσφυγες και απο μερικους Πατρινους με πρωτοβουλια ενος τσαγκαρη [του Καρατζα].
Την επομενη μερα εγινε μαζικη εισβολη απο γεωργους και κτηνοτροφους των περιχορων.
''...ειναι φανατισμενοι και δεν εχουν αργηγους'',γραφει ο Πουκεβιλ, σε αντιθεση με τους Ελληνες ιστορικους.
Bλεπουμε λοιπον οτι η επανασταση ξεκινα απο τα χαμηλοτερα λαικα στρωματα, εχοντας εναν κοινωνικο περισσοτερο χαρακτηρα. [αργοτερα θα λαβει τη μορφη πρωτα θρυσκευτικου και κατοπιν εθνικοαπελευθεροτικου αγωνα].
Ετσι λοιπον μετα τα γεγονοτα της Πατρας οι κοτζαμπασηδες και οι δεσποταδες που ελεγχουν την εφορια της φιλικης εταιριας στην Αχαια [Λοντος, Ζαιμης, Π.Π. Γερμανος ] θα κανουν θριαμβευτικη εισοδο στην Πατρα ,μετα απο μια εξεγερτικη εορτη στις 23-3-1821. Αξιζει να σημειωθει η εξ' αναγκης μεταστροφη τους αφου συμφωνα με τα γραφομενα του Π.Π.Γερμανου λιγες μερες πριν ,στις 10-3-21 στο μοναστηρι της Αγιας Λαυρας ''συσκευθεντες απεφασισαν να μη δοσωσιν αιτιαν τινα ,αλλ' ως πεφοβισμενοι να παραμερισωσιν εις ασφαλη μερη'' και μονο στην περιπτωση που θα δεχοταν επιθεση απο τους Οθωμανους ''τοτε εξ' αναγκης να λαβωσι τα οπλα και να κινησωσι και τους λοιπους ομογενεις εις υπερασπισιν εαυτων''. Αρνητικη σταση στην επανασταση ειχε κρατησει και ολη η αρχουσα ταξη στην Πελοπονησο. Στη Μανη ο Πετρομπεης Μαυρομιχαλης, ο οποιος τιποτα δεν ειχε να κερδισει απο μια κοινωνικη αναταραχη,''συμβουλευθεις με τους συγκενεις και τους οικειους του ,απεφασισε να στειλει τους υιους του ομηρους [στην Τριπολη] και να σβεσθη το πνευμα της επανασστασεως''. Τελικα μπροστα στον κινδυνο να χασει την ηγετικη του θεση απο τους κατοικους της Μανης που ηταν ετιμοι να επαναστατησουν, απο την αρνηση του υιου του Ηλια να παει στην Τριπολη σαν ομηρος και απο τις υποσχεσεις του Παπαφλεσα για ηγεμονια ολοκληρου του Μορια και αρχηστρατηγια [Απχηστρατηγος των'' Σπαρτιατικων στρατευματων''] θα εκστρατευσει στην ηδη
πολιορκουμενη Καλαματα .[Θα εισβαλει ειρηνικα αφου οι Οθωμανοι θα παραδοθουν στις 24-3-21].
Αργοτερα θα συστησουν, ο μεν Παπαφλεσας και οι προκριτοι Ζαιμης,Λοντος κ,τ.λ. το'' Αχαικον Διευθυντηριον '',ο δε Πετρομπεης τη ''Μεσσηνιακη Γερουσια''.Με προκηρυξεις τους στις Ευρωπαικες αυλες θα παρουσιασουν αυτην την κοινωνικη εκρηξη στο Μορια, σαν μια καθαρα απελευθερωτικη κινηση προσδιοριζοντας το χαρακτηρα της επαναστασης σε καθαρα εθνικο-θρισκευτικο, χωρις να λαβουν υποψιν τους τη γνωμη των επαναστατων.Ο ιδιος ο Π.Π.Γερμανος γραφει στα απομνημονευματα του ''οι δε αργηγοι δεν εισηκουοντο'' και ''μηδε ταξις ηταν ακομη καμμια εις τα πραγματα, μηδε ενθουσιασμος εθνικος''.
Αλλα και οι ξενες εφημεριδες της εποχης γραφουν για το χαρακτηρα της επαναστασης.
Η Βρετανικη Morning chronicle .''Φαινεται οτι η επαναστασις εγινε απο τις κατωτερες ταξεις του λαου με σκοπο να επιβαλουν την αρχη της ισης διανομης του πλουτου''.
Η Γερμανικη Allgemeine Zeitug θα διμοσιευσει επιστολη του Ελληνολατρη Cristian Muller ,ο οποιος φανερα απογοητευμενος γραφει στο τελος Ιουνιου 1821 απο τον Μορια οπου βρισκεται. ''Αλλα πλαναται πλανην οικτρα εκεινος που νομιζειοτι ο πολεμος αυτος των Ελληνων εναντιον των Τουρκων ειναι πολεμος εθνικος. Τετοιο πραγμα δεν συμβενει, γιατι προς το παρον λοιπουν οι απαιτουμενες προυποθεσεις. οι ανωτερες ταξεις δεν ελαβαν καθολου μερος μεχρι τωρα, εξερεσει καναδυο πριγκιπων οι οποιοι ισως ελπιζουν να παρουν κανενα θρονο. Οι πιο ευκαταστατοι και οι πιο πλουσιοι Ελληνες δεν υπεστηριξαν τον πολεμο αυτον, ουτε αμεσα ουτε εμεσα, υπαρχουν μαλιστα πολοι απο αυτους οι οποιοι τον αποδοκιμαζουν''.
Τον ισχυρισμο για την κυρηξη της επαναστασης στην Αγια Λαυρα απο τον Π.Π. Γερμανο, και μαλιστα παρουσια αρκετων προκριτων θα τον αφησω ασχολιαστο.Ο ιδιος ο Γερμανος δεν γραφει τιποτε γι'αυτο στα απομνημονευματα του. Θα παραθεσω μονο το συμπερασμα του καθηγητη Απ. Δασκαλακη. ''Η υψωσις της σημαιας της επαναστασεως εν Αγια Λαυρα και μαλιστα την 25ην Μαρτιου ειναι θρυλος και οχι πραγματικο γεγονος''.
Ο ανωτερος κληρος και γενικα η εκκλησια ηταν απο την αρχη εναντιον οποιασδηποτε επαναστατικης ενεργειας. Τη σταση αυτη του κληρου αποδυκνειουν τοσο τα αφοριστικα διαταγματα των Πατριαρχων Γρηγοριου Ε' και του αντικαταστατη του ΕυγενιουΒ',οσο και των κατα τοπους μητροπολιτων.[Μελετιου Λαρισης,Διονησιου Αθηνων, Αμβροσιου Φραντζη κ.τ.λ.] Στην Κρητη μαλιστα ο μητροπολιτης Κυδωνιας θα καλεσει τους επαναστατημενους να δηλωσουν υποταγη ''στον φιλανθρωπο αρχιστρατηγον Χασαν πασαν ΄'για να λαβει απαντηση "Δεν ηλπιζαμεν ποτε οτι μεχρι τουδε υπαρχετε εις τη ζωην... ηπορισαμεν δε μονον οταν ειδομεν να μας προτρεπετε να υποταχθωμεν και δευτεραν φοραν. Το αυτο δε νομιζομεν ως να μας λεγετε να δεσωμεν τας χειρας μας δια να μας σφαξωσιν παλιν".
Στην Χαλκιδική δε οι ηγουμενοι και των 19 "Ιερων μονων " του Αγιου ορους θα προσδώσουν τους επαναστατες και τον ηγετη τους φιλικο Εμμανουιλ Παπα. Εξάλλου ο ιδιος ο Ευγενιος Β΄ τον Αυγουστο του 21 γραφει στο 2ο αφοριστικο κειμενο "το μεγαλυτερο τμημα του Ελληνικου εθνους, αντι να δειξει την απεραντη ευγνωμοσυνη (ενοει στο Σουλτανικο κρατος) ξεχασε αυτη την απεραντη ευγενια με την αρνηση και καταπατησιν των θεσμων της θρησκειας που παραγγελουν πληρη υποταγη σ' αυτη την ουρανοσκεπη αυτοκρατορικη δυναμη".
Δεν ειναι δυσκολο λοιπον να καταλαβει κανεις τα πραγματικα αιτια της επαναστασης, που πολλες φορες διαφερουν απο αυτα που καταγραφει η επισημη ιστορια .
Πυγες.
Τ. Σταματοπουλος ''Ο Εσωτερικος Αγωνας''
Κ.Σιμοπουλος ''Πως ειδαν οι ξενοι την Ελλαδα..''
Σπυρ. Τρικουπης ''Ιστορια της Ελληνικης Επαναστασης''
Μ. Οικονομου ''Ιστορικα της Ελληνικης παλιγεννεσιας''
Χρ. Περαιβος ''Απομνημονευματα''Π.Π. Γερμανος 'Απομνημονευματα''
Γ. Αταλιωτης ''Το 21 χωρις μυθο''
Κορδατος ''Η Κοινονικη σημασια της επαναστασης του 21''
Τ. Βουρνας ''φιλικη εταιρια''
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου